طرح ملی کهاب

کهاب به معنی «کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخار بنزین» است.
هدف اصلی این طرح کاهش از دست رفتن بخار بنزین در مراحل مختلف سوختگیری است و هم‌اکنون به دست شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در حال اجراست. هدف اصلی این طرح کاهش از دست رفتن بخار بنزین در مراحل مختلف سوختگیری است و هم‌اکنون بدست شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران در حال اجراست.
با توجه به آن‌که ترکیبات هیدروکربنی، سمی و فرار بوده و تمایل زیادی در جهت ترکیب با عناصر و مواد دیگر دارند، انتشار آنها در محیط، ترکیبات تازه ای را به وجود آورده است و همچنین آثار نامطلوب فیزیولوژیکی، زیست‌محیطی و اقتصادی را به‌دنبال خواهند داشت.
اجرای طرح کهاب از سال ۸۷ در کشو کلید خورد و تا سال ۹۰ سه هزار و ٥٠٠ جایگاه در مرحله نخست (Stage ۱) به سیستم بازیافت بخارت بنزین مجهز شدند.
اجرای الزامات وزارت نفت
1) بهبود محیط زیست و کاهش آلودگی هوا
2) افزایش درآمد جایگاه از بازیافت بخارات بنزین
3) اخذ امتیاز و افزایش کارمزد جایگاه
(Stage ۱) به منظورکاهش، منتشر نشدن و هدایت بخار بنزین حاصله در جایگاه‌های عرضه سوخت با ایجاد یک خط برگشت بخار مابین مخازن زیرزمینی جایگاه و مخزن نفتکش، از خروج بخار بنزین مخازن جایگاهها در زمان تخلیه نفتکش به اتمسفر جلوگیری و با اشاره به اصل «بالانس حجمی» بخار موجود به سمت نفتکش هدایت شده که در عمل یک مرحله تولید بخار از بین می‌رود.
در پی اجرای موفقیت آمیز مرحله نخست در جایگاهها (کنترل مقدار خروج بخار بنزین)، پروژه مرحله دوم (Stage ۲) و نصب سامانه کنترل انتشار بخار بنزین در حین سوخت گیری خودرو و بازیافت بخار بنزین در محل جایگاه (Vapor saver) در دستور کار قرار گرفت.
(Stage ۲) به منظور جلوگیری از انتشار بخار موجود در باک خودروها به اتمسفر (در زمان سوختگیری)، طرحی در دست بررسی بوده که با بهره جستن از نازل‌ها، شلنگ‌ها و ادواتی خاص، بخار متصاعده از باک خودرو را به سمت مخازن ذخیره زیرزمینی جایگاه هدایت می‌کند.
برای بررسی عملکرد سیستماتیک کنترل بخار بنزین، با اندازه‌گیری میزان (VOCs) جایگاه‌ها، مشاهده شد که قبل از اجرای طرح Stage I میزان آلایندگی تقریباً معادل ۱۱۰۰ppm بوده، اما پس از اجرای آن، این میزان به ۰۰۱/۰ پی پی ام کاهش یافته‌است. این در حالی است که حد مجاز استاندارد جهانی برای آن حدوداً۳۵ppm در نظر گرفته شده ‌است.
پس از جمع‌آوری بخارات منتشره از باک خودروها و مخازن زیرزمینی جایگاه و هدایت آن به سمت نفتکش، نفتکش جهت سوختگیری مجدد به انبار نفت مراجعه کرده که با بهره‌جویی از طرح تکمیلی بازوهای بارگیری، بخار بنزین برای استحصال به واحد بازیافت بخار (VRU) به منظور استحصال مایع بنزین از بخار منتقل خواهد شد.
طرح ملی کهاب دارای مصوبه هیئت دولت بوده و محدوده عملکرد آن شامل تجهیز ٨٠ انبار نفت، ١٠ هزار نفتکش و ٣٤٠٠ جایگاه است.
طرح کهاب طرحی برای صرفه‌جویی اقتصادی در مصرف سوخت است که با اهداف زیست‌محیطی پایه‌گذاری شده. کهاب سرنام عبارت کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخار بنزین است.
مکان‌های تولید بخار بنزین
با توجه به محدوده فعالیت شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران در خصوص: دریافت، ذخیره‌سازی، بارگیری، انتقال، تحویل در مجاری عرضه و ارائه بنزین به خودروها، مکان‌های تولید و انتشار بخار عبارتند از:
انبارهای نفت، نفتکشها و جایگاه‌های عرضه سوخت که در این راستا نحوه انتشار آن به دو صورت «تبخیر عملیاتی» و «تبخیر تنفسی» صورت می‌پذیرد.
«تبخیر عملیاتی» در حین رسید، ارسال و انتقال بنزین، میان مکانهای فوق الاشاره و «تبخیر تنفسی» در زمان نگهداری بنزین در مخازن ذخیره به واسطه تغییرات دمای شبانه روز رخ می‌دهد.
بازیافت بخار بنزین
پس از جمع‌آوری بخارات منتشره از باک خودروها و مخازن زیرزمینی جایگاه و هدایت آن به سمت نفتکش، نفتکش جهت سوختگیری مجدد به انبار نفت مراجعه نموده که با بهره‌جوئی از طرح تکمیلی بازوهای بارگیری، بخار بنزین جهت استحصال به واحد بازیافت بخار(VRU) جهت استحصال مایع بنزین از بخار منتقل خواهد شد.